Het Paenhuys
De dorpsbrouwerij het Paenhuys, afkomstig uit Diepenbeek (17e eeuw) is gebouwd in baksteenmetselwerk, verlevendigd met mergel. De naam ‘paenhuys’ verwijst naar de panne, de ingemetselde, koperen brouwketel. De hardstenen pomp (1772) aan de voorgevel komt uit Leuven (Brabant). Het gebouw werd in 1956 in het Openluchtmuseum heropgericht, echter zonder brouwinstallatie. Deze werd door het gemeentebestuur verkocht wegens een verlieslatende uitbating van de dorpsbrouwerij. De ambachtelijke brouwinstallatie komt van de voormalige artisanale brouwerij Tomsin uit Hoegaarden (Vlaams-Brabant).
Het gebouw onderging reeds in 1999 een volledige restauratie. Twee jaar later was ook het interieur gerestaureerd. Voor het eerst sinds lang werden de brouwonderdelen gepositioneerd als een heuse, werkbare cascadebrouwerij.
Naar aanleiding van de inrichting van BKRK Bier vonden er in 2018 en 2019 bijkomende ingrepen plaats. Zo restaureerden de vaklui van Bokrijk de eiken kuipen, het koelschip en de poort. De ‘kuiper van Bokrijk op rust’ werd zelfs gevraagd om een team van vaklui aan te sturen en te coördineren bij het restaureren van deze onderdelen en zo de nodige kennis over te dragen. De duigen werden vervangen en het geheel werd vakkundig weer in elkaar gestoken en gezekerd met ijzeren banden. Het koelschip werd eveneens volledig geïnspecteerd en kreeg zowel in de bodem als in de opstanden meerdere nieuwe eiken onderdelen. De spanbeugels werden verbeterd om de waterdichtheid te garanderen. Tot slot werd de koelbak uitgerust met een binnenbekleding in roestvrij staal om hygiëne voor, tijdens en na het brouwen te garanderen. Binnen het restauratietraject ‘120 tegen 2021’ zal het Paenhuys opnieuw aan een bouwtechnische en bouwfysische controle en mogelijke restauratie worden onderworpen (2021).
Historisch projectbureau Geheugen Collectief voerde in samenwerking met Bokrijk een uitvoerig onderzoek naar de historische context van de museumbrouwerij. Lees meer hierover in het historisch onderzoeksrapport.