Meerstemmig erfgoed
Bokrijk zet reeds jaren in op een gevarieerd en relevant aanbod voor scholen. Om de educatieve programma’s continu verder op punt te stellen, werkt het museum samen met tal van onderwijsinstellingen. Zo was Bokrijk onderdeel van het meerjarig onderzoeksproject ‘Meerstemmig erfgoed - Multiperspectiviteit in erfgoededucatie’, samen met erfgoedpartners en verschillende onderwijsinstellingen. Het onderzoek stelde onder meer de vragen ‘Hoe zorgen we ervoor dat erfgoedactiviteiten in het onderwijs niet beperkt blijven tot eenmalige projecten? En op welke manier blijven we leerlingen met verschillende interesses en achtergronden boeien?’
Het netwerk ‘Erfgenoten Limburg’, waar ook Bokrijk deel van uit maakt, signaleerde reeds enkele jaren de nood om een diversiteitgerichte opleiding van publieksmedewerkers en gidsen te voorzien. Daarnaast ontstond de vraag vanuit onderwijsinstellingen welke rol erfgoed kan spelen om multiperspectiviteit in de lerarenopleiding en in erfgoedorganisaties te faciliteren. Dit leidde tot de oprichting van een onderzoeksproject met tal van partners uit de erfgoedsector enerzijds en onderwijsinstellingen zoals Hogeschool PXL Education Hasselt en Universiteit Antwerpen anderzijds.
In een eerste theoretisch kader werd een screenings- en ontwerpinstrument ontwikkeld. Hiermee toetst men educatieve programma’s aan de graad van multiperspectiviteit, dit is de mate waarin gebeurtenissen vanuit verschillende standpunten of aan de hand van andere verhalen bekeken worden. Deze wordt de Heritage Education Multiperspectivity Matrix (HEM-matrix) genoemd. In samenwerking met Bokrijk werd deze matrix voor het eerst getest in de expo ‘De sixties’ en vervolgens ook in het Openluchtmuseum Arnhem.
Na de theorie volgde de praktijk en voor Bokrijk resulteerde dit in een bezoek van leerlingen van het Don Bosco Instituut uit Genk. Deze studenten - waarvan de meeste met een familiale migratieachtergrond – werkten in de klas een schooljaar lang aan multiperspectiviteit in sociale mobiliteit. Welke toekomstdromen hebben BS0-leerlingen? Waar en hoe zullen ze wonen en werken? Hoe zal hun vrijetijdsbesteding eruit zien? Vanuit deze vragen stapten de leerlingen vervolgens in het openluchtmuseum in de schoenen van ‘vroegere’ leeftijdsgenoten en zochten ze een antwoord op de vraag: Welke mogelijkheden en beperkingen hadden mensen uit het verleden om op te klimmen op de sociale ladder?
De kruisbestuiving tussen cultuur (erfgoedsector) en onderwijs (secundair onderwijs en de lerarenopleiding) resulteerde in krachtige leeromgevingen voor zowel studenten als begeleiders met veel aandacht voor levensecht onderwijs en sterke leerlingenbetrokkenheid. De resultaten van het gehele onderzoek werden gebundeld in de inspiratiegids ‘Meerstemmig erfgoed, multiperspectiviteit in erfgoededucatie’ en is beschikbaar via http://meerstemmigerfgoed.pxl.be.